Wakacyjne to czas, gdy studenci szukają płatnego zajęcia. Od lat najbardziej popularną formą zatrudniania żaków to umowa zlecenie. Dlaczego? Bo za studenta, który nie ukończył 26 lat nie trzeba opłacać składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Umowa zlecenie

Zatrudnienie studenta na umowę zlecenie to dla przedsiębiorcy „oszczędności”. Nie jest związane z obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Tak samo jest przy umowie o dzieło. Tak pracodawca jak i student nie płacą składek. To jednak ma też minusy. Umowa zlecenie oraz umowa o dzieło ze studentem przed 26. rokiem życia, nie daje studentowi asekuracji w postaci świadczeń z ubezpieczeń społecznych, na przykład zasiłku chorobowego.

Jeżeli student ukończył 26 lat i podpisał umowę zlecenie to podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Każdy musi zdecydować czy opłacać składkę chorobową. Jeśli student wybierze taką opcję to powinien to zgłosić zleceniodawcy i złożyć u niego odpowiednie oświadczenie. Opłacanie składki na ubezpieczenie chorobowe daje możliwość korzystania z płatnych zwolnień chorobowych.

Sebastian Szczurek, rzecznik prasowy ZUS w Opolu

O czym powinni pamiętać przedsiębiorcy gdy chcą zatrudnić studenta? O tym, że zwolnienie z opłacania składek dotyczy osób, które mają status studenta, a ten przysługuje od dnia przyjęcia w poczet studentów (czyli immatrykulacji) do dnia złożenia egzaminu dyplomowego bądź skreślenia z listy studentów. Na zwolnienie z opłacania składek nie ma wpływu obywatelstwo ani narodowość. Na przykład student z Ukrainy, który nie skończył 26. lat, też będzie zwolniony z opłacania składek od umowy zlecenia.

Osoba, która ukończyła studia pierwszego stopnia, zachowuje prawa studenta do dnia 31 października roku, w którym ukończyła te studia. Użyty w przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce termin „zachowuje prawa studenta” nie jest tożsame z posiadaniem statusu studenta. Oznacza to, że w myśl ustawy o ubezpieczeniach społecznych za zleceniobiorcę, który nie skończył 26 lat – ale zakończył edukację na pierwszym stopniu studiów, a jest przed rozpoczęciem edukacji na drugim stopniu studiów – należy opłacać składki na ubezpieczenia społeczne.

Umowa o pracę

Opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe) jest dla pracodawcy obowiązkiem jeśli strony podpisują umowę o pracę. W tej sytuacji nie ma znaczenia wiek zatrudnionego studenta. Podobnie jest ze składką na ubezpieczenie zdrowotne. Zatrudniający, w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy powinien zgłosić to w ZUS.

– Umowa o pracę dla studenta jest korzystne. Jego konto ubezpieczonego w ZUS jest zasilane składkami. Buduje swój kapitał na przyszłość, bo odkłada na emeryturę. Ponadto zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych w konkretnych okolicznościach daje gwarancję korzystania z zasiłku chorobowego, macierzyńskiego czy opiekuńczego. Oprócz tego umowa o pracę to przywileje w postaci prawa do urlopu oraz wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych – Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa opolskiego.

Czy są limity w dorabianiu?

Studenci, pobierający rentę rodzinną z ZUS, powinni wiedzieć, że obowiązują ich progi w uzyskiwaniu przychodów z pracy. Jeśli je przekroczą, ZUS może zredukować świadczenie bądź zawiesić wypłacanie renty.

– Zmniejszenie lub zawieszenie wypłacania renty rodzinnej jest uzależnione od przychodów osiąganych z tytułu zatrudnienia albo innej działalności, która podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Wpływ na zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia będzie miał przychód na przykład z umowy o pracę, umowy zlecenia, czy też umowy o dzieło zawartej z własnym pracodawcą – Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa opolskiego.

Wyjątek stanowi umowa zlecenia zawarta z uczniem lub studentem do 26. roku życia, która nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. To oznacza, że przychody osiągane z takiej  umowy co do zasady nie są wliczane do limitu przychodów od których zależy zmniejszenie lub zawieszenie renty rodzinnej. Przychód będzie miał znaczenie wtedy, gdy student wykonuje umowę zlecenia dla firmy, w której jednocześnie jest pracownikiem.

Aby nie narazić się na zmniejszenie renty rodzinnej, przychód nie może przekroczyć 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Od 1 czerwca do końca sierpnia 2023 r. jest to kwota 4987 zł brutto. Jeśli przychód będzie wyższy niż 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia, czyli od czerwca 9261,60 zł brutto, to ZUS może zawiesić wypłacaną rentę.

Jeśli pensja studenta, pobierającego rentę rodzinną, przekroczy 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale nie będzie wyższa niż 130 proc. tego wynagrodzenia, to ZUS ma prawo zmniejszyć rentę o kwotę przekroczenia, lecz nie więcej niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia. Obecnie w przypadku renty rodzinnej dla jednej osoby to kwota 675,24 zł.

Gdy do renty rodzinnej uprawnionych jest więcej osób, to z tytułu przekroczenia granicznych kwot przychodu zmniejszeniu lub zawieszeniu ulega tylko część świadczenia przysługująca osobie osiągającej dodatkowe przychody.

Sebastian Szczurek

Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS

województwa opolskiego