INFORMACJA O PRACACH SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ NR 36

W tej informacji powracam do, stosowanego wcześniej, zwykłego trybu opisu różnych ustaw, które przeszły już pełny proces legislacyjny, a których przepisy mogą oddziaływać bezpośrednio na prawa i obowiązki mieszkańców powiatu nyskiego.

1. Dodatek solidarnościowy.

Przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19, zgodnie z tytułem, zmierza do finansowego wsparcia osób, które straciły źródło przychodu ze względu na sytuację gospodarczą spowodowaną kryzysem wywołanym chorobą zakaźną COVID-19. Ustawa określa warunki nabywania prawa do dodatku solidarnościowego, wysokość, tryb przyznawania oraz zasady wypłacania i finansowania tego dodatku.

Dodatek solidarnościowy przysługuje osobie, która w 2020 r. podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu stosunku pracy przez łączny okres co najmniej 60 dni i z którą po dniu 15 marca 2020 r. pracodawca rozwiązał umowę o pracę za wypowiedzeniem (lub której umowa o pracę po dniu 15 marca 2020 r. uległa rozwiązaniu z upływem czasu, na który była zawarta). Dodatek przysługuje za okres maksymalnie trzech miesięcy (od dnia 1 czerwca 2020 r. do dnia 31 sierpnia 2020 r.), ale nie wcześniej niż za miesiąc kalendarzowy, w którym został złożony wniosek. Ważne więc, aby osoba uprawniona złożyła wniosek o ustalenie prawa do dodatku solidarnościowego jak najwcześniej. Dodatkowo Rada Ministrów będzie mogła określić dłuższy okres przysługiwania dodatku solidarnościowego, biorąc pod uwagę aktualną sytuację na rynku pracy.

Wysokość dodatku solidarnościowego wynosi 1400 zł za miesiąc kalendarzowy. Z tytułu pobierania dodatku osoba uprawniona podlegać będzie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Płatnikiem składek na te ubezpieczenia będzie Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który został zobowiązany do rozliczania i opłacania składek na te ubezpieczenia, w terminie do dnia 31 grudnia 2020 r. Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i zdrowotne będą finansowane w całości z budżetu państwa za pośrednictwem ZUS.

Ustalenie prawa do dodatku solidarnościowego będzie następowało na wniosek osoby uprawnionej złożony do ZUS w formie dokumentu elektronicznego za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez ZUS. Informacja o przyznaniu dodatku solidarnościowego będzie udostępniona na profilu informacyjnym osoby uprawnionej. Ewentualna odmowa przyznania dodatku nastąpi zaś w drodze decyzji, od której przysługiwać będzie prawo odwołania do właściwego sądu.

Z dodatku solidarnościowego nie dokonuje się potrąceń i egzekucji. Jest on także zwolniony od podatku dochodowego. ZUS wypłaca dodatek w terminie nie dłuższym niż 7 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku. Wypłata następuje w terminach miesięcznych, w formie bezgotówkowej na wskazany rachunek płatniczy osoby uprawnionej.

Okres pobierania dodatku solidarnościowego wlicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych z wyjątkiem okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego, oraz stażu pracy określonego w odrębnych przepisach, wymaganego do wykonywania niektórych zawodów. Nabycie prawa do dodatku nie stanowi natomiast przeszkody do nabycia oraz posiadania statusu bezrobotnego. Przy czym okresu jego pobierania nie wlicza się do okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych. W okresie pobierania dodatku solidarnościowego osobom uprawnionym do tego dodatku nie będą wypłacane zasiłki dla bezrobotnych. W efekcie nie będzie kumulacji świadczeń, zaś niejako „zawieszony” zasiłek dla bezrobotnych będzie wypłacany osobie uprawnionej po okresie pobierania dodatku solidarnościowego, tj. po 1 września 2020 r. Dłużej o trzy miesiące będzie więc trwała ochrona osób bezrobotnych.

Ustawa ponadto podwyższa wysokość zasiłku dla bezrobotnych z 823,60 zł do 1200,00 zł miesięcznie w okresie pierwszych 90 dni posiadania prawa do zasiłku. W okresie kolejnych dni posiadania prawa do zasiłku kwota zasiłku wzrośnie z 646,70 zł miesięcznie do 942,30 zł. W konsekwencji podwyższenia wysokości kwoty zasiłku dla bezrobotnych zwiększeniu ulegną wszystkie świadczenia, których wysokość jest od niego uzależniona, np. stypendium przysługujące w okresie odbywania szkolenia, stażu czy przygotowania zawodowego dorosłych, dodatek aktywizacyjny, świadczenie integracyjne czy maksymalna możliwa refundacja w ramach prac interwencyjnych.

Ustawa wprowadza dodatkową, korzystną dla bezrobotnych, zmianę, która powoduje zaliczenie do 365 dni pracy, warunkujących możliwość nabycia prawa do zasiłku dla bezrobotnych, okresu pracy w obniżonym wymiarze etatu i z obniżoną wysokością wynagrodzenia. Będzie to dotyczyło osób, którym – na podstawie art. 15g tzw. „ustawy antycovidowej” z dnia 2 marca 2020 r. – zmniejszono wymiar czasu pracy skutkujący obniżeniem wysokości wynagrodzenia poniżej minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Senat wprowadził do ustawy 9 poprawek, część z nich przyjął Sejm. Ustawa ma status jednorazowego aktu prawnego. Większość jej przepisów weszła w życie 21 czerwca br. Z wyjątkiem tych związanych ze zmianą wysokości zasiłku dla bezrobotnych, które mają wejść w życie z dniem 1 września 2020 r.

2. Pomoc finansowa dla kół gospodyń wiejskich.

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o kołach gospodyń wiejskich ma na celu stworzenie możliwości ubiegania się w 2020 r. przez koła gospodyń wiejskich o pomoc finansową z budżetu państwa na realizację swoich zadań statutowych.

Pomoc finansowa będzie przyznawana w drodze decyzji Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) na wniosek złożony przez koło gospodyń wiejskich do właściwego kierownika biura powiatowego ARiMR. Do wydania decyzji Prezes Agencji może upoważnić kierownika biura powiatowego Wniosek będzie składany na formularzu opracowanym i udostępnionym przez ARiMR. Organem wyższego stopnia (odwoławczym) w stosunku do Prezesa Agencji w sprawach o przyznanie pomocy finansowej będzie minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego. Minister ten będzie również udzielał Agencji dotacji celowej z przeznaczeniem na realizację pomocy finansowej dla kół gospodyń wiejskich. Agencja zaś przekaże pomoc na rachunek bankowy koła gospodyń wiejskich.

Ustawa przewiduje, że szczegółowe warunki i tryb przyznawania oraz rozliczania pomocy finansowej przez Prezesa Agencji, jak również jej wysokość, określi minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego w drodze rozporządzenia. Pomoc będzie przyznawana w 2020 r. do wyczerpania środków finansowych (limit wydatków na ten cel wynosi 40 mln zł), zgodnie z kolejnością złożenia prawidłowo wypełnionego wniosku. Jak widać, warto się pośpieszyć ze złożeniem wniosku. Przyjęty mechanizm korygujący zakłada, że Prezes Agencji ogłasza na stronie podmiotowej BIP Agencji informację o zaprzestaniu przyjmowania wniosków o udzielenie pomocy finansowej. Ponadto na stronie internetowej Agencji będzie zamieszczana narastająco, w okresach miesięcznych (do 10. dnia każdego miesiąca, według stanu za miesiąc poprzedni) informacja o kwocie, na jaką zostały złożone wnioski o przyznanie pomocy. Jednocześnie minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego będzie monitorować poziom wykorzystania środków na podstawie okresowych informacji otrzymywanych od Prezesa Agencji.

Nabór wniosków trwa od 5 czerwca do 30 września 2020 r. Wysokość pomocy jest uzależniona od liczby członków ustalonej na dzień złożenia wniosku o przyznanie pomocy i wynosi:

• 3000,00 zł, jeżeli koło gospodyń wiejskich liczy nie więcej niż 30 członków,

• 4000,00 zł, jeżeli koło gospodyń wiejskich liczy od 31 do 75 członków,

• 5000,00 zł, jeżeli koło gospodyń wiejskich liczy ponad 75 członków.

Senat wniósł do ustawy 3 poprawki, jedną z nich przyjął Sejm. Ustawa weszła w życie 27 maja br.

3. Przeciw przemocy domowej.

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw ma na celu wprowadzenie do porządku prawnego kompleksowych rozwiązań dotyczących szybkiego izolowania osoby dotkniętej przemocą od osoby stosującej przemoc domową, w sytuacjach gdy przemoc ta stwarza zagrożenie dla życia lub zdrowia domowników.

Ustawa wprowadza nowy instrument prawny – nakaz natychmiastowego opuszczenia mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia. Instrument ten będzie stosowany przez Policję, a w stosunku do żołnierza pełniącego czynną służbę wojskową przez Żandarmerię Wojskową. Nakaz lub zakaz będą wydawane albo podczas interwencji podjętej przez funkcjonariuszy lub żołnierzy wyżej wymienionych formacji, albo też w związku z powzięciem informacji o stosowaniu przemocy w rodzinie. W tym ostatnim przypadku Policja lub Żandarmeria Wojskowa będą obowiązane działać niezwłocznie. W przepisach określono kryteria, które policjanci oraz żołnierze Żandarmerii Wojskowej mają uwzględniać przy ocenie istnienia przesłanek do wydania nakazu lub zakazu. Kryteria te będą tożsame z tymi, które mają służyć podjęciu decyzji o zatrzymaniu osoby stosującej przemoc w rodzinie.

W celu ustalenia zasadności wydania nakazu natychmiastowego opuszczenia mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia Policja lub Żandarmeria Wojskowa będą musiały dokonać pewnych czynności, a w szczególności przesłuchać w charakterze świadka osobę zgłaszającą przemoc w rodzinie lub inne osoby dotknięte tą przemocą, nie wyłączając osoby małoletniej, która nie ukończyła 15 lat, z tym zastrzeżeniem, że jej przesłuchanie zostało obwarowane dodatkowymi wymogami tak merytorycznymi, jak i dotyczącymi miejsca oraz sposobu przesłuchania. Nakaz lub zakaz będą mogły być wydane nawet w przypadku nieobecności we wspólnie zajmowanym mieszkaniu osoby stosującej przemoc rodzinie. Będą przy tym natychmiast wykonalne i będą wskazywały m.in. obszar lub odległość od wspólnie zajmowanego mieszkania, którą osoba stosująca przemoc będzie obowiązana zachować.

Ustawa przewiduje obowiązek niezwłocznego doręczenia nakazu lub zakazu obowiązanemu, a ponadto także prokuratorowi, oraz wprowadza obowiązek powiadomienia właściwego miejscowo zespołu interdyscyplinarnego (tj. ciała powołanego na terenie danej gminy do podejmowania działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie) i ewentualnie sądu opiekuńczego, jeżeli w mieszkaniu zamieszkują osoby małoletnie.

Obowiązany do przestrzegania nakazu lub zakazu będzie musiał opuścić wspólnie zajmowane mieszkanie i jego bezpośrednie otoczenie, pozostawiając klucze w tym mieszkaniu. Czynność ta będzie protokołowana. Osobie tej będzie przysługiwało prawo zabrania ze sobą jedynie przedmiotów osobistego użytku i służących do świadczenia pracy oraz będących jej własnością zwierząt domowych. Jednak w razie sprzeciwu ze strony pozostałych domowników przedmioty te lub zwierzęta pozostaną we wspólnie zajmowanym mieszkaniu, zaś dalsze dochodzenie roszczeń z tego tytułu będzie możliwe zgodnie z regulacjami prawa cywilnego, na drodze sądowej. Obowiązany będzie mógł wrócić do mieszkania w celu zabrania dodatkowych rzeczy (swojego zwierzęcia) tylko raz i to w asyście Policji albo Żandarmerii Wojskowej.

Kolejnym obowiązkiem osoby stosującej przemoc w rodzinie będzie przekazanie Policji bądź Żandarmerii Wojskowej informacji odnośnie do miejsca swego pobytu oraz, w miarę możliwości, numeru telefonu w celu bezpośredniego kontaktu oraz informowanie tych służb o zmianach w opisywanym zakresie. Policja oraz Żandarmeria Wojskowa będą miały obowiązek co najmniej trzykrotnej weryfikacji przestrzegania nakazu lub zakazu.

Naruszenie nakazu lub zakazu wydanego przez Policję lub Żandarmerię Wojskową będzie stanowić wykroczenie zagrożone karą aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. W sprawach tych wykroczeń ma być prowadzone postępowanie przyśpieszone. Osoba, w stosunku do której zostanie wydany nakaz lub zakaz, będzie mogła skorzystać z prawa do zaskarżenia decyzji Policji lub Żandarmerii Wojskowej do sądu w ciągu 3 dni. 3 dni to także termin na rozpoznanie sprawy przez sąd.

Ponieważ nakaz lub zakaz tracą moc po upływie 14 dni od ich wydania, wprowadza się do procedury cywilnej regulacje precyzujące tryb udzielenia przez sąd zabezpieczenia w sprawie o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia. Zabezpieczenie to będzie mogło polegać na przedłużeniu obowiązywania nakazu lub zakazu, a ponadto sąd będzie władny zmienić ustalone w nakazie warunki dotyczące obszaru lub odległości, do których musi się stosować osoba obowiązana. Tu również będzie obowiązywać trzydniowy termin wyznaczony sądowi na rozstrzygnięcie w przedmiocie zabezpieczenia.

Senat przyjął ustawę bez poprawek. Wejdzie ona w życie 30 listopada 2020 r. Tak długie – półroczne – vacatio legis wynika z konieczności wydania aktów wykonawczych do ustawy oraz przeszkolenia odpowiednich służb (Policji i Żandarmerii Wojskowej) do skutecznego stosowania jej przepisów.

Jerzy Czerwiński – Senator RP

Artykuł sponsorowany