Podatek VAT to kluczowy element polskiego systemu podatkowego, z którym każdy przedsiębiorca musi się zmierzyć. Choć podatek należny i podatek naliczony to terminy powszechnie stosowane w księgowości, dla wielu osób po dziś dzień pozostają nie do końca jasne. Warto jednak wiedzieć, czym się się one różnią, aby ich nie pomylić. Na czym więc polega różnica między podatkiem należnym i podatkiem naliczonym? Tego dowiecie się z dzisiejszego artykułu, który powstał we współpracy z Lechem Marcinkiewiczem – redaktorem naczelnym w serwisie finansowym!

Czym jest podatek VAT należny?

Podatek należny to kwota VAT, którą przedsiębiorca ma obowiązek odprowadzić do urzędu skarbowego z tytułu sprzedaży towarów lub usług. Powstaje on w momencie dokonania dostawy albo wykonania usługi, a jeśli kontrahent wpłaci zaliczkę – już w dniu jej otrzymania w odniesieniu do przekazanej kwoty. Jeśli przykładowo sprzedajesz produkt za 5000 zł netto przy stawce VAT 23%, podatek należny wyniesie 1150 zł. Oznacza to, że łączna wartość brutto transakcji to aż 6150 zł. Dokumentem potwierdzającym VAT należny jest faktura sprzedaży. To na jej bazie przedsiębiorca wypełnia rejestry VAT i sporządza deklarację rozliczeniową. Niezależnie od tego, czy rozliczasz się miesięcznie, czy kwartalnie, zobowiązanie podatkowe musi zostać przekazane do urzędu maksymalnie do 25. dnia miesiąca następującego po zakończonym okresie rozliczeniowym.

Czym jest podatek VAT naliczony?

Podatek naliczony to VAT, który przedsiębiorca zapłacił przy zakupie towarów i usług niezbędnych do prowadzenia swojej działalności. Może on pochodzić zarówno z krajowych faktur zakupowych, jak i z importu towarów, wewnątrzwspólnotowego nabycia bądź usług, w których podatnikiem jest nabywca. Jako przykład może posłużyć sytuacja, kiedy to firma kupuje materiały biurowe za 1000 zł netto przy stawce VAT 23%. Wartość podatku naliczonego to 230 zł. Kwotę tę przedsiębiorca może w dalszej kolejności odliczyć od podatku należnego. Warunkiem skorzystania z prawa do odliczenia jest posiadanie prawidłowej faktury VAT. To właśnie ona stanowi podstawę do ujęcia kwoty podatku w ewidencji zakupów VAT. Dzięki temu przedsiębiorca ma możliwość zniwelowania podatku, który musi oddać do fiskusa.

Podatek należny a naliczony – różnice

Różnice między podatkiem należnym i naliczonym sprowadzają się do źródła ich powstania i roli w rozliczeniach z urzędem skarbowym. Podatek należny powstaje przy sprzedaży i jest obowiązkiem wobec państwa, zaś podatek naliczony pojawia się przy zakupach i stanowi uprawnienie przedsiębiorcy do zmniejszenia zobowiązania podatkowego. Faktury sprzedaży dokumentują VAT należny, natomiast faktury zakupowe potwierdzają VAT naliczony. Warto pamiętać o tym, że zestawienie obu tych wartości prowadzi do obliczenia ostatecznej kwoty podatku VAT do zapłaty bądź zwrotu.

Kiedy odliczenie podatku VAT jest możliwe?

Odliczenie podatku VAT naliczonego nie jest automatyczne. Najważniejszym kryterium umożliwiającym realizację takiej procedury jest związek dokonanych zakupów z realizowaną działalnością gospodarczą. Towary i usługi muszą być przeznaczone do wykonywania czynności opodatkowanych VAT. Fakt ten oznacza, że jeśli przedsiębiorca nabywa produkty wykorzystywane wyłącznie do działalności zwolnionej z VAT, nie będzie miał prawa do odliczenia. Dodatkowo odliczenie możliwe jest tylko wtedy, gdy zakup został prawidłowo udokumentowany fakturą VAT, a sprzedawca jest czynnym podatnikiem.

Komu przysługuje prawo do odliczenia naliczonego podatku VAT?

Prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przysługuje tylko podatnikom zarejestrowanym jako czynni podatnicy VAT. Oznacza to, że przedsiębiorcy korzystający ze zwolnienia podmiotowego lub przedmiotowego z VAT nie mogą skorzystać z tego mechanizmu. Co warto nadmienić, nie wszystkie zakupy uprawniają do odliczenia. Wyłączone są chociażby usługi noclegowe czy gastronomiczne, nawet jeśli formalnie służą działalności gospodarczej. Częściowe ograniczenia dotyczą ponadto samochodów osobowych wykorzystywanych do celów mieszanych, gdzie odliczeniu podlega wyłącznie połowa kwoty podatku.

Jaki jest termin odliczenia podatku VAT?

W większości przypadków odliczenie możliwe jest za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy u sprzedawcy, a podatnik otrzymał fakturę. W razie rozliczeń miesięcznych przedsiębiorca może odliczyć podatek w miesiącu otrzymania faktury bądź w jednym z trzech kolejnych okresów. Z kolei przy rozliczeniach kwartalnych odliczenie możliwe jest w kwartale otrzymania faktury lub w dwóch kolejnych kwartałach. Jeśli przedsiębiorca nie wykorzysta tego prawa w przewidzianym terminie, na szczęście nadal ma możliwość dokonania odliczenia poprzez korektę pliku JPK_V7. Przepisy pozwalają na skorzystanie z tego rozwiązania nawet do pięciu lat wstecz.

artykuł sponsorowany