Co robią Wody Polskie, aby poprawić jakość wody w Jeziorze Nyskim?

Informacje o możliwości zamknięcia kąpieliska nad Jeziorem Nyskim wywołała prawdziwą lawinę komentarzy. Warto pamiętać, że jest to przede wszystkim zbiornik retencyjny, a nie rekreacyjny. Rekreacja odbywa się jako “dodatek”. Jednak “dodatek” niezwykle ważny z punktu widzenia turystyki w naszym regionie.

Skierowaliśmy zapytanie do Wód Polskich, które są właścicielem akwenu pytanie – Czy Wody Polskie podejmują jakieś działania zmierzające do poprawy jakości wody w zbiorniku? Jeśli tak, to jakie?

Odpowiedź:

Wpływ na jakość wody w zbiorniku Nysa ma między innymi aktualna sytuacja hydrologiczna. Małe przepływy wody w zlewni powodują wolną wymianę wody w zbiorniku, co objawia się pogorszeniem jej stanu. Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu podejmuje szereg działań zmierzających do poprawy jakości wody w akwenie – poprzez planistykę, kontrole gospodarowania wodami, akcje sprzątania oraz edukację.

Wody Polskie opracowują projekty planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy i ich kolejne aktualizacje, które są jednymi z najważniejszych dokumentów planistycznych w gospodarce wodnej. Plany stanowią podstawę podejmowania decyzji kształtujących stan zasobów wodnych i określają zasady gospodarowania nimi. W 2021 roku został przygotowany projekt drugiej aktualizacji Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry (IIaPGW) na okres 2022-2027. Jego powstanie poprzedziło szereg analiz i sporządzenie niezbędnych dokumentacji planistycznych, w tym m.in. identyfikacja znaczących oddziaływań antropogenicznych oraz ocena ich wpływu na stan wód. Wyniki zrealizowanych prac i analiz są podstawą do określenia w planie gospodarowania wodami działań zmierzających do osiągnięcia celów środowiskowych dla poszczególnych jednolitych części wód.        

Dla jednolitej części wód Zbiornik Nysa zaplanowano następujące działania w ramach programu działań:

• Zabezpieczenie stanowisk lęgowych (mewa czarnogłowa, mewa śmieszka, rybitwa rzeczna, rybitwa białoczelna). Zakładanie płotków pod napięciem przecież drapieżnikom penetrującym wyspy;
• Utrzymanie powierzchni siedlisk gatunku (mewa czarnogłowa, mewa śmieszna, rybitwa rzeczna, rybitwa białoczelna). Jednorazowa wycinka wszystkich krzewów i drzew. Raz w roku koszenie traw oraz odrostów i krzewów na siedliskach;
• Kontrola funkcjonowania urządzeń do migracji ryb – działania kontrolno-administracyjne, których celem jest kontrola, czy dane urządzenie jest prawidłowo eksploatowane i umożliwia migrację ryb;
• Aktualizacja programu ochrony środowiska pod kątem poprawy efektywności dotyczącej ograniczania dopływu zanieczyszczeń do jednolitej części wód powierzchniowych. Aktualizacja programu ochrony środowiska w celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń do wody i powietrza, substancji wpływających negatywnie na stan chemiczny wody w zbiorniku oraz redukcji dopływu substancji priorytetowych ze zlewni do jednolitej części wód powierzchniowych.

Podkreślenia wymaga informacja, że od dnia 27 lipca 2018 r. na terenie całego kraju, w tym również na gruntach w zlewni zbiornika Nysa, obowiązują postanowienia rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 lipca 2018 r. w sprawie przyjęcia „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” (Dz. U. z 2018 r. poz. 1339), zaktualizowane w 2020 r. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 lutego 2020 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 243). Ustanowiony program zakłada działania mające na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu gruntów, w tym gruntów przylegających do wód powierzchniowych.

Ponadto piętrzenie i retencjonowanie wód rzeki Nysy Kłodzkiej, Białej Głuchołaskiej, Świdnej, Widnej i Raczyny w zbiorniku Nysa (oraz także na piętrzenie i retencjonowanie wód w zbiorniku Otmuchów powyżej zbiornika Nysa) odbywa się w oparciu o decyzję – pozwolenie wodnoprawne, wydane przez Marszałka Województwa Opolskiego z dnia 17.03.2017 r. DOŚ-III.7322.55.2016.AK z terminem obowiązywania do 16.03.2037 r. Gospodarowanie wodą na zbiorniku odbywa się zgodnie z zatwierdzoną tą decyzją instrukcją gospodarowania wodą. Decyzja Marszałka Województwa Opolskiego z dnia 17.03.2017 r. ustaliła również dla Zbiornika Nysa cel korzystania z wód. Podstawowym celem jest redukcja wezbrań powodziowych, zapewnienie wody dla potrzeb żeglugi na rzece Odrze, zapewnienie wody dla gospodarki komunalnej. Cele te wpisują się w misję Wód Polskich, którą jest ochrona mieszkańców Polski przed powodzią i suszą, zrównoważone gospodarowanie wodami dla ochrony naszych zasobów wodnych i zapewnienie dobrej jakości wody ​​​​​​​dla obecnych i przyszłych pokoleń. Dla realizacji tych celów zaprojektowano sposób gospodarowania woda w zbiorniku. Rekreacja, turystyka i rybołówstwo jak również możliwość wydobycia kruszywa poniżej dna zbiornika oraz produkcja energii elektrycznej są w dalszej kolejności w hierarchii.

Kolejną istotną kwestią dla troski o czystość wód są kontrole gospodarowania wodami. Pracownicy Wód Polskich weryfikują przestrzeganie warunków ustalonych w decyzjach i pozwoleniach, które dotyczą korzystania z wód czy ochrony zasobów wodnych, jak również wykonywania i utrzymywania urządzeń wodnych. Dzięki kontrolom możliwe jest egzekwowanie przepisów mających na celu ochronę ilościową i jakościową wód oraz ekosystemów od nich zależnych.

Ponadto nasi pracownicy aktywnie uczestniczą w akcjach sprzątania brzegów rzek i zbiorników wodnych w ramach idei „Wody to nie śmietnik”. Kampania skierowana jest do wszystkich, bo zaśmiecanie dotyczy każdego regionu i miejscowości. Dlatego Wody Polskie zawierają porozumienia z gminami w sprawie regularnego sprzątania i wywozu śmieci. W naszych działaniach możemy liczyć na wsparcie świadomych mieszkańców, wolontariuszy, miejscowych samorządów, szkół, organizacji społecznych i instytucji państwowych. W ostatnim czasie pracownicy Zarządu Zlewni w Nysie uczestniczyli w akcji sprzątania Nysy Kłodzkiej, podczas której zebrano 2 tony odpadów. Takimi działaniami dajemy dobry przykład społeczeństwu, jednocześnie stale apelując o niezaśmiecanie wód.

Szczególnie cieszy nas aktywna postawa dzieci i młodzieży, zaangażowanych w program edukacyjny Wód Polskich pn. „Aktywni Błękitni – szkoła przyjazna wodzie”. W tegorocznej edycji ponad 4 tysiące uczniów z 25 zgłoszonych szkół z obszaru Dolnego Śląska miało okazję wziąć udział w zajęciach poświęconych ochronie środowiska, ochronie przeciwpowodziowej, zapobieganiu skutkom suszy czy racjonalnego użytkowania zasobów wodnych. Głównym przesłaniem naszej kampanii jest zmiana społecznych postaw. Wierzymy, że dzięki dalszej edukacji i wspólnemu zaangażowaniu, poprawiamy stan naszych wód.

Podkreślić należy, iż wody stanowią dobro wspólne, a ich jakość zależy od nas wszystkich, zarówno instytucji publicznych, jak i obywateli. Poprawa jakości wód wymaga rozwiązań systemowych realizowanych między innymi przez Wody Polskie oraz samorządy lokalne (gospodarka odpadami oraz gospodarka ściekowa), ale także wzrostu świadomości ekologicznej obywateli.

Zobacz także: Zdalne projektowanie wnętrz – idealne rozwiązanie dla biur