Niezbędnik hodowcy: dezynfekcja i bioasekuracja w praktyce
Utrzymanie wysokiego poziomu higieny w hodowli jest nie tylko ważnym wymogiem, jeśli chodzi o zdrowie i życie zwierząt, ale też pozytywnie wpływa na produktywność i efektywność hodowli. Najważniejszymi elementami zachowania czystości i ochrony przed groźnymi chorobami jest bioasekuracja i dezynfekcja.
Dezynfekcja i bioasekuracja a bezpieczeństwo zwierząt
Jeśli zwierzęta są zdrowe, wymagają mniejszej ilości antybiotyków, niższe jest ryzyko pojawienia się chorób, zwierzęta rosną silne, co oznacza, że są tańsze w hodowli. Bezpieczeństwo biologiczne podobnie jak deratyzacja to system praktyk zarządzania, który zapobiega lub znacząco zmniejsza ryzyko przedostania się patogenów na teren gospodarstwa. Wszystkie narzędzia, procedury i zalecenia mają na celu zapobieganie występowaniu i rozprzestrzenianiu się chorób w gospodarstwie i budynkach gospodarczych. Dezynfekcja i bioasekuracja najczęściej obejmuje odkażanie pomieszczeń i pojazdów, zabezpieczenia przed pojawieniem się gryzoni i innych zwierząt, zasady dostępu dla pracowników i gości oraz inne ogólne środki bezpieczeństwa w gospodarstwie. Dobrą praktyką w jest stosowanie suchej dezynfekcji w hodowli, czyli tzw. posypki na ściółkę, która działa odkażająco, a także likwiduje pasożyty i grzyby. Jeżeli choroba występuje już u części stada, środki bezpieczeństwa biologicznego mogą pomóc w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się zakażenia na resztę populacji. Konieczne jest korzystanie ze sprawdzonych i profesjonalnych środków do dezynfekcji, do których zaliczyć możemy różowy preparat Virkon, który jest rekomendowane przez inspektoraty weterynaryjne.
Czym jest dezynfekcja w weterynarii?
Do tej kategorii zaliczają się działania mające na celu zapewnienie zdrowych i bezpiecznych warunków życia zwierząt w gospodarstwie. Wymagania higieniczne dotyczą pomieszczeń, w których przebywają zwierzęta, miejsc ich tuczu, karmienia, leczenia i transportu.
Dezynfekcję przeprowadzamy zgodnie z ustaloną procedurą w celach profilaktycznych. Działania nieplanowane stosuje się w przypadku wystąpienia dużej populacji szkodników. Możliwa jest zatem:
- Dezynfekcja zapobiegawcza. Służy do zabezpieczenia hodowli przed szkodnikami. Najczęściej oprysk dezynfekujący wykonuje się ją dwa razy do roku, czyli jesienią, i wiosną. Dezynfekcji poddawane są wszystkie sprzęty i konstrukcje znajdujące się w pomieszczeniu oraz użyte w nich narzędzia. Rutynowym działaniem hodowcy powinna być sucha dezynfekcja w oborze i kurniku, a także każdym innym budynku inwentarskim, dzięki której ryzyko rozprzestrzeniania się chorób będzie mniejsze.
- Nagła dezynfekcja. Prowadzona jest, kiedy populacja szkodników przekracza dopuszczalne normy i dotyczy ponad 50% powierzchni hodowli. Obowiązkiem zarządcy jest odkażenie całego budynku profesjonalnymi środkami dezynfekującymi do powierzchni, które mają szerokie spectrum działania – bakterio-, wiruso- i grzybobójcze.
Przed przystąpieniem do zaplanowanych działań należy przygotować skuteczne metody, narzędzia i materiały do dezynfekcji. W weterynarii stosuje się różne mechanizmy i narzędzia. Służące do dezynfekcji chemicznej, biologicznej czy mechanicznej.
Podstawy bioasekuracji w hodowli
Według definicji bezpieczeństwo biologiczne to „zestaw środków zapobiegawczych mających na celu zmniejszenie ryzyka rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych wśród roślin uprawnych i zwierząt”. Celem jest uniknięcie konieczności uboju zwierząt, ale nawet jeśli nie dochodzi do epidemii, bioasekuracja pozwala zmniejszyć liczbę chorych zwierząt i zmniejszyć ich śmiertelność. Ponadto pozwala zaoszczędzić na szczepieniach i zwiększa tempa wzrostu zwierząt. Ostatecznie bezpieczeństwo biologiczne poprawia wykorzystanie paszy. Będzie to oczywiście wymagało inwestycji w zakresie czasu, planowania, infrastruktury i zasobów, ale w przypadku pojawienia się zagrożenia chorobowego, bioasekuracja pozwoli ci zachować bezpieczeństwo i uratować zwierzęta. Podstawą zabezpieczenia inwentarza przed wirusami i chorobami jest sucha dezynfekcja w budynkach inwentarskich, wolierze i na wybiegu.
Zapobieganie
Istnieje wiele sposobów na poprawę bezpieczeństwa biologicznego. Przede wszystkim musisz zacząć od infrastruktury. Zbudować płot, bramę bioasekuracyjną, służącą do odkażenia pojazdów wjeżdżających na teren gospodarstwa dedykowanymi środkami do dezynfekcji tj. Virkon czy Ecocid. Nowe zwierzęta trzeba poddać kwarantannie do czasu upewnienia się, że są zdrowe. Coraz więcej hodowców tworzy też specjalne prysznice dla gości, w których to lekarze weterynarii, inseminatorzy, czy konserwatorzy urządzeń hodowlanych mogą zdezynfekować ręce i obuwie środkami do dezynfekcji, a także nałożyć na siebie jednorazową odzież ochronną. Dodatkowo odwiedzający mają obowiązek przestrzegać wcześniej uzgodnionego protokołu. Na przejściach między obszarami i przy wejściach należy umieścić maty dezynfekcyjne. Maty te powinny być regularnie nasączane np. preparatami marki Virkon lub podobnymi środkami odkażającymi. Jako hodowca trzody chlewnej możesz zorganizować strukturę swoich codziennych zajęć. Na przykład możesz rozpocząć dzień od prosiąt, a następnie przejść do większych zwierząt. Jest to logiczne, ponieważ mniejsze osobniki są bardziej podatne na choroby. Ponadto wielu hodowców używa różnych zestawów odzieży i obuwia do pracy na poszczególnych obszarach. Bioasekuracja pozwala zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusów, którymi nosicielami w dużej mirze są gryzonie i owady. Nie należy zapominać o dezynfekcji magazynów zbożowych i silosów paszowych, do których to dedykowane są specjalistyczne środki do dezynfekcji w postaci świec dymnych.
Praktyczne porady i wskazówki
Aby zapewnić bezpieczeństwo hodowli należy zadbać o regularne czyszczenie i dezynfekcje pojazdów wjeżdżających na teren gospodarstwa. Optymalnym rozwiązaniem jest instalacja bramy bioasekuracyjnej podłączonej do bańki wypełnionej profesjonalnym środkiem dezynfekującym. Należy ją ustawić przy wjeździe i wyjeździe, jeśli są to dwa odrębne punkty. Zagrody i miejsca do mycia należy umieszczać z dala od zwierząt gospodarskich, aby uniknąć ryzyka skażenia spowodowanego rozpryskami wody. Pojazdy należy dokładnie oczyścić. Codzienne sprzątanie przestrzeni pomiędzy budynkami pozwala uniknąć gromadzenia się śmieci, resztek paszy dla zwierząt i brudu, które mogą przyciągać szkodniki i dzikie zwierzęta. Stałe czyszczenie mechaniczne znacznie zmniejsza ryzyko infekcji ze strony dzikich zwierząt. Na przejściach między obszarami i przy wejściach należy umieścić maty. Pozostaw sprzęt i narzędzia w miejscach, w których są używane. Zadbaj też o higienę i czystość sprzętu i odzieży roboczej pracowników.