Choć od wkroczenia Armii Czerwonej do niemieckiego miasta Neisse minęło już ponad 70 lat, to paradoksalnie znacznie więcej wiemy o oblężeniu miasta w 1807 roku przez wojska napoleońskie niż o czasie II wojny światowej. Sytuacja ta jednak od kilku już lat systematycznie się poprawia.

Nieocenioną rolę w odkrywaniu nieznanych faktów odegrał pasjonat lokalnej historii Maciej Krzysik, który dla mieszkańców podczas wykładu przygotował kolejną niespodziankę, a mianowicie lotnicze zdjęcia Nysy z 1945 roku.

Maciej Krzysik od lat bada i przybliża mieszkańcom historię Nysy

NysaInfo.pl: Obecnie praktycznie co roku wypływają nowe zdjęcia oraz dokumenty związane z okresem II wojny światowej w Nysie, a wydawało się, że praktycznie wszystko zostało już powiedziane o tym okresie

Maciej Krzysik: Faktycznie – co roku mamy pewne „nowości”. Udało mi się zakupić zdjęcia lotnicze amerykańskiego i brytyjskiego wywiadu obrazujące Nysę w 1944 i 1945 roku. Czekam jeszcze na zamówienie z niemieckich archiwów – 29 zdjęć z połowy lat 40. które powinny już niebawem dotrzeć. Dużo ciekawych rzeczy ukazują się również w archiwach rosyjskich jak np. schematy natarcia od strony północnej.

NysaInfo.pl: Zdjęcia są unikatowe i chyba nie były upublicznione nigdy szerokiej publiczności?

Maciej Krzysik: Myślę, że nikt wcześniej poza oficerami wywiadu amerykańskiego i brytyjskiego nie oglądał tych zdjęć. Co ciekawe w latach 50. były wykorzystywane także przez CIA jeszcze przed epoką satelitów szpiegowskich do dokładnego zapoznania się z tymi terenami. Zdjęcia bardzo ciekawe z grudnia 1944 i stycznia/lutego 1945 pokazują miasto na krótko przed totalną zagładą.

NysaInfo.pl: Jak się udało do nich dotrzeć?

Maciej Krzysik: O fotografiach dowiedziałem się od jednego ze znajomych, który wskazał mi gdzie te zdjęcia mogą się znajdować. Ponadto dostałem również od niego sygnatury zdjęć po których udało się je odszukać.

Temat II wojny światowej w Nysie jest szczególnie żywy od 3 lat, kiedy to w Muzeum zorganizowano wystawę „Nysa 1945-55” – zaznacza dyrektor placówki Edward Hałajko.

Dwa czy trzy lata temu było naprawdę dużo znaków zapytania jeśli chodzi o działania wojenne w Nysie prowadzone w marcu 1945 roku. Dziś coraz szerzej to wszystko się nam odkrywa i myślę, że już wkrótce będziemy mogli jednoznacznie opisać wydarzenia, które rozgrywały się wówczas w Nysie.

Edward Hałajko dyrektor Muzeum Powiatowego w Nysie

Jak dodaje Edward Hałajko planowana jest wystawa, na której będzie można zobaczyć zarówno te najnowsze zdjęcia i dokument związane z wkroczeniem Armii Czerwonej, jak i wcześniej publikowane materiały.