Wakacyjna praca studentów. Co ze składkami w ZUS? Czy żak może dorabiać bez ograniczeń?

Przerwa w roku akademickim to okazja, by dorobić. Takie plany ma wielu opolskich studentów. Czy pracodawca powinien opłacać za studentów składki w ZUS? Czy studenci mogą dorabiać bez ograniczeń?

Umowa zlecenie

Najbardziej popularna forma zatrudniania studentów to umowa zlecenie. Dla przedsiębiorcy korzyści są oczywiste. Dlaczego? Ponieważ za studenta, który nie ukończył 26 lat, nie trzeba opłacać składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Tak samo jest przy umowie o dzieło. Ani pracodawca, ani student nie płacą składek. Jest jednak małe „ale”. Umowa o dzieło oraz umowa zlecenie ze studentem przed 26 rokiem życia skutkuje tym, że pracującemu żakowi nie przysługują świadczenia z ubezpieczeń społecznych, na przykład zasiłek chorobowy.

– Student, który skończył 26 lat i podpisał umowę zlecenie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu. Natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne, a to znaczy, że każdy sam musi zdecydować czy opłacać składkę chorobową. Jeśli jako student podejmiesz taką decyzję, powinieneś to zgłosić zleceniodawcy i złożyć u niego stosowne oświadczenie. Jeśli zdecydujesz, że będziesz opłacał składkę na ubezpieczenie chorobowe to będziesz miał prawo korzystać z płatnych zwolnień chorobowych – Sebastian Szczurek, rzecznik prasowy ZUS w Opolu.

Pracodawcy powinni pamiętać, że zwolnienie z opłacania składek dotyczy osób, które mają status studenta, a ten przysługuje od dnia przyjęcia w poczet studentów (czyli immatrykulacji) do dnia złożenia egzaminu dyplomowego bądź skreślenia z listy studentów. Na zwolnienie z opłacania składek nie ma wpływu obywatelstwo ani narodowość. Na przykład student z Ukrainy, który nie skończył 26 lat będzie zwolniony z opłacania składek od umowy zlecenia.

Wyjątek

Osoba, która ukończyła studia pierwszego stopnia, zachowuje prawa studenta do dnia 31 października roku, w którym ukończyła te studia. Użyte w przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce sformułowanie „zachowuje prawa studenta” nie jest tożsame z posiadaniem statusu studenta. Oznacza to, że w myśl ustawy o ubezpieczeniach społecznych za zleceniobiorcę, który nie skończył 26 lat – ale zakończył edukację na pierwszym stopniu studiów, a jest przed rozpoczęciem edukacji na drugim stopniu studiów – należy opłacać składki na ubezpieczenia społeczne.

Tu składki trzeba opłacić

Opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe) jest dla pracodawcy obowiązkiem jeśli strony podpisują umowę o pracę. W tej sytuacji nie ma znaczenia wiek zatrudnionego studenta. Podobnie jest ze składką na ubezpieczenie zdrowotne. Zatrudniający, w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy powinien zgłosić to w ZUS.

– Czy umowa o pracę oznacza dla studenta jakieś profity? Zyskiem dla takiego studenta jest to, że składkami jest zasilane jego indywidualne konto w ZUS, a przez to buduje swój kapitał na przyszłość. Po prostu odkłada na emeryturę. Dodatkowo, zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych w konkretnych okolicznościach daje gwarancję korzystania z zasiłku chorobowego, macierzyńskiego czy opiekuńczego. Ponadto umowa o pracę to przywileje w postaci prawa do urlopu oraz wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych – Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa opolskiego.

Dorabianie z limitami

Studenci, którzy pobierają rentę rodzinną z ZUS, powinni mieć świadomość, że w ich przypadku są granice uzyskiwania przychodów z pracy. Ich przekroczenie może spowodować, że kwota otrzymywanej renty zostanie zmniejszona albo całkowicie zawieszona.

– To czy ZUS zmniejszy lub zawiesi rentę rodzinną, zależy od wysokości przychodów osiąganych z tytułu zatrudnienia albo innej działalności, która podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Wpływ na zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia będzie miał przychód na przykład z umowy o pracę, umowy zlecenia, czy też umowy o dzieło zawartej z własnym pracodawcą – Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa opolskiego.

Wyjątek stanowi umowa zlecenia zawarta z uczniem lub studentem do 26. roku życia, która nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. To oznacza, że przychody osiągane z takiej  umowy co do zasady nie są wliczane do limitu przychodów od których zależy zmniejszenie lub zawieszenie renty rodzinnej. Przychód będzie miał znaczenie wtedy, gdy student wykonuje umowę zlecenia dla firmy, w której jednocześnie jest pracownikiem.

Progi

Aby nie narazić się na zmniejszenie renty rodzinnej, przychód nie może przekroczyć 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Od 1 czerwca do końca sierpnia 2022 r. jest to kwota 4364,70 zł brutto. Jeśli przychód będzie wyższy niż 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia, czyli od czerwca 8105,80 zł brutto, to ZUS może zawiesić wypłacaną rentę.

Jeśli pensja studenta, pobierającego rentę rodzinną, przekroczy 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (4364,70 zł), ale nie będzie wyższa niż 130 proc. tego wynagrodzenia (8105,80 zł), to świadczenie zostanie zmniejszone o kwotę przekroczenia, lecz nie więcej niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia. W przypadku renty rodzinnej dla jednej osoby to kwota 588,19 zł.

Gdy do renty rodzinnej uprawnionych jest więcej osób, to z tytułu przekroczenia granicznych kwot przychodu zmniejszeniu lub zawieszeniu ulega tylko część świadczenia przysługująca osobie osiągającej dodatkowe przychody.

Sebastian Szczurek

Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS

województwa opolskiego