Czym jest zaćma i jak powstaje?

Soczewka, razem z rogówką, cieczą wodnistą i ciałem szklistym, tworzy układ optyczny oka, pozwalający na odbiór obrazu dzięki wpadającym promieniom świetlnym. W przypadku powstania zmętnienia zaburza ono przepływ światła do siatkówki, co prowadzi do pogorszenia ostrości wzroku. Zaćma może rozwijać się w innych częściach soczewki, prowadząc do różnych typów tej choroby, takich jak zaćma korowa, jądrowa i torebkowa.

Jakie są objawy zaćmy?

Katarakta może rozwijać się w jednym lub obu oczach i przez wiele lat nie dawać wyraźnych objawów. Gdy zmętnienie soczewki staje się bardziej zaawansowane, pojawia się szereg dolegliwości. Najczęściej pierwszym objawem jest pogorszenie ostrości wzroku, co często prowadzi do nawet kilkukrotnej zmiany szkieł korekcyjnych. Charakterystyczne symptomy zaćmy to widzenie przez mgłę oraz utrudnione patrzenie na światła (przykładowo na reflektory samochodów), które powoduje zjawisko „olśnienia”. W zasięgu wzroku mogą pojawiać się niewielkie punkty lub plamki, a także występują trudności w ocenie odległości.

Co przyczynia się do rozwoju katarakty?

Zaćma najczęściej dotyka osoby po 55. roku życia, co czyni wiek głównym czynnikiem powstawania tej choroby. Proces starzenia się organizmu wiąże się ze zmianami metabolicznymi, które wpływają na soczewkę oka, prowadząc do jej zmętnienia. Choć zaćma starcza jest najczęściej spotykaną formą, istnieją również inne aspekty, które mogą przyspieszyć jej rozwój.

Jednym z takich czynników jest cukrzyca, która może prowadzić do tzw. odmiany metabolicznej zaćmy. Kolejnym jest palenie tytoniu, ponieważ toksyny zawarte w dymie papierosowym przyspieszają degenerację oka. Ekspozycja na promieniowanie UV również odgrywa znaczącą rolę w rozwoju zaćmy, gdyż promienie ultrafioletowe mogą uszkadzać białka w soczewce.

Jak wygląda badanie diagnostyczne zaćmy?

Proces diagnozowania zaćmy przez specjalistów zaczyna się od wizyty u okulisty, kiedy pacjent zauważa problemy ze wzrokiem. Diagnoza opiera się przede wszystkim na szczegółowym wywiadzie z pacjentem, podczas którego omawiane są dolegliwości, ogólny stan zdrowia oraz stosowane leki. Kluczowym etapem badania jest użycie lampy szczelinowej, czyli biomikroskopu, który umożliwia lekarzowi ocenę stopnia zmętnienia soczewki.

W niektórych przypadkach, szczególnie gdy podejrzewa się zaćmę dojrzałą, gdzie soczewka jest całkowicie zmatowiała, mogą być potrzebne dodatkowe badania. W takich sytuacjach standardowa procedura jest niemożliwa, dlatego wykonuje się USG gałki ocznej, aby dokładniej ocenić stan oka.

Jak wygląda operacja katarakty?

Operacja zaćmy staje się konieczna, gdy zmętnienie soczewki znacząco pogarsza jakość widzenia, wpływając negatywnie na codzienne życie pacjenta. Zazwyczaj decyzję o zabiegu podejmuje się po konsultacji z okulistą, który ocenia stopień zaawansowania zaćmy oraz jej wpływ na wzrok pacjenta.

Najczęściej stosowaną metodą operacyjną jest fakoemulsyfikacja, wykonywana m.in. w Tesin Medic Clinic. Rozpoczyna się ona od podania miejscowego znieczulenia w formie kropli. Następnie chirurg wykonuje niewielkie nacięcie, zwykle o wielkości do 3 mm, przez które wprowadza narzędzia do usunięcia zmętniałej soczewki. Rozbija się ją za pomocą fal ultradźwiękowych, a jej fragmenty są następnie zasysane przez specjalne urządzenie. Po tym wszczepia nową, sztuczną soczewkę wewnątrzgałkową. Jest ona umieszczana za pomocą injektora, który rozwija ją w odpowiednim miejscu, dopasowując ją do kształtu rogówki.

Cała operacja zaćmy trwa około 30 minut i nie jest bolesna. Po zabiegu pacjent może opuścić klinikę tego samego dnia, choć zazwyczaj spędza tam jeszcze kilka godzin na obserwacji.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy zaćma może „wyleczyć” się sama?

Zaćma nie może się samoistnie wyleczyć. Wymaga ona interwencji medycznej, a jedynym skutecznym sposobem leczenia jest operacyjne usunięcie zmętniałej soczewki i zastąpienie jej sztuczną soczewką wewnątrzgałkową.

Jak szybko postępuje zaćma?

Tempo postępu choroby jest różne u poszczególnych pacjentów. W większości przypadków rozwija się ona powoli, często przez wiele lat. Stopień pogorszenia wzroku zależy od wielu czynników, w tym od rodzaju zaćmy, ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz jego stylu życia. Należy regularnie kontrolować wzrok, aby w porę wykryć zmiany i podjąć odpowiednie leczenie.

Czy zaćma może wystąpić ponownie po operacji?

Po operacji usunięcia katarakty istnieje możliwość wystąpienia tzw. zaćmy wtórnej. Nie jest to nawrót pierwotnej zaćmy, ale zmiany, które mogą pojawić się w tylnej torebce soczewki, gdzie ulokowany jest implant. Ta część może zgrubieć i zmętnieć, powodując objawy podobne do katarakty, takie jak pogorszenie widzenia, trudności w rozróżnianiu kolorów, kształtów i konturów. Zaćma wtórna może być skutecznie leczona za pomocą prostego zabiegu laserowego.

Wczesna diagnoza zaćmy pozwala na szybką interwencję

Regularne wizyty u okulisty pozwalają na monitorowanie ogólnego stanu zdrowia oczu. Wczesna diagnoza zaćmy i innych schorzeń przyczynia się do lepszego planowania leczenia i poprawy jakości wzroku. Dlatego warto chociaż raz w roku odwiedzać lekarza, szczególnie po ukończeniu 55. roku życia, aby móc cieszyć się dobrym zdrowiem przez wiele lat.