W tym roku ilość zasiłków pogrzebowych wypłacanych przez ZUS na Opolszczyźnie minimalnie spadła w porównaniu do tego samego okresu w 2024 r. Wysokość zasiłku pogrzebowego jest zapisana ustawowo i od 14 lat się nie zmieniła. To ma się jednak zmienić od nowego roku.

Szczególnym okresem w regionie pod względem wypłaconych zasiłków pogrzebowych, był w ostatnich latach rok 2021. Wówczas opolskie placówki ZUS-u wydały aż 11,7 tys. decyzji o przyznaniu i wypłacie tego jednorazowego świadczenia, a suma przelewów sięgnęła wówczas 43,8 mln zł.

Jak jest w tym roku

– Od początku stycznia do końca października bieżącego roku wydaliśmy na Opolszczyźnie 7639 decyzji przyznających wypłatę zasiłku pogrzebowego. Wypłaciliśmy uprawnionym do tego świadczenia ponad 30 milionów 570 tysięcy złotych. W tym samym okresie minionego roku przyznaliśmy trochę więcej zasiłków pogrzebowych, bo 7706. To przełożyło się na nieco wyższą kwotę jaką przeznaczyliśmy na ten cel. Wówczas przelewy miały wartość prawie 30 milionów 810 tysięcy złotych – wylicza Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa opolskiego.

Według danych opolskiego oddziału ZUS-u, od 2021 r. do Zakładu wpływa coraz mniej wniosków o przyznanie zasiłku pogrzebowego. Po wyjątkowym 2021 r., liczba decyzji przyznających to jednorazowe świadczenie malała. W 2022 r. w regionie ZUS wypłacił 10,3 tys. świadczeń, w 2023 r. – niecałe 9,3 tys. zasiłków pogrzebowych, a w całym 2024 r. było dokładnie 9179 decyzji o przyznaniu i wypłacie zasiłku pogrzebowego.

Nowa kwota od 2026 roku

W związku z nowelizacją ustawy o emerytach i rencistach podpisaną przez Prezydenta RP kilka miesięcy temu, od przyszłego roku planowana jest podwyżka kwoty zasiłku pogrzebowego z 4 tys. do 7 tys. zł. Kwota jednorazowego świadczenia przysługującego w razie śmierci i związanej z tym konieczności pochówku nie zmieniła się od 2011 r.

Zmienione przepisy zakładają, że zasadę rozliczania tzw. zasiłku celowego. Może go dostać osoba, pokrywająca koszty pogrzebu, jeśli po zmarłym nie przysługuje zasiłek albo jeśli osoba, która pokryła koszty pogrzebu, jest uprawniona do zasiłku pogrzebowego ale poniosła w związku z pogrzebem koszty trudne do przewidzenia i o wysokości, której zasiłek pogrzebowy nie pokryje. W poczet takich kosztów uwzględnione będą opłaty za sprowadzenie zwłok z zagranicy czy dłuższe przechowywanie zwłok w chłodni.

Komu się należy

O wypłatę zasiłku pogrzebowego w ZUS mogą wnioskować członkowie rodziny czyli współmałżonek (nawet jeśli pozostaje w separacji orzeczonej wyrokiem sądu), rodzice, rodzeństwo, dzieci, dzieci przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, dziadkowie oraz wnuki. Te osoby mogą otrzymać zasiłek w pełnej wysokości, niezależnie od rzeczywistych kosztów pogrzebu.

Jeżeli w kosztach pogrzebu partycypuje osoba obca, pracodawca, dom pomocy społecznej, gmina, powiat, osoba prawna kościoła lub związku wyznaniowego i podmioty te wykażą koszty związane z pochówkiem to refundacja będzie równa udokumentowanym kosztom ale nie więcej niż 4 tys. zł.

Wniosek o zwrot wydatków można złożyć do 12. miesięcy od dnia śmierci osoby. Po upływie tego okresu prawo do zasiłku wygasa. Jeśli strona, która wnioskuje o zasiłek spełniła wszystkie formalności, to ZUS powinien przekazać wnioskodawcy pieniądze do 30. dni od dnia wpływu wniosku do placówki ZUS. Jeżeli z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub zidentyfikowania osoby zmarłej albo z innych przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej, zgłoszenie wniosku o zasiłek pogrzebowy w tym terminie było niemożliwe, to prawo do zasiłku wygasa po upływie roku od dnia pogrzebu. Dokumentem, który potwierdza te okoliczności lub przyczyny jest zaświadczenie Policji, prokuratury bądź innej instytucji. W takiej sytuacji, ZUS wypłaci zasiłek niezwłocznie, natomiast nie później niż do 30. dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do stwierdzenia uprawnień do zasiłku.

W przypadku donacji zwłok na cele naukowe sprawienie pogrzebu możliwe jest dopiero po przekazaniu rodzinie przez instytucję naukową szczątków osoby zmarłej po zakończeniu badań. Z przyczyn, więc całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej do zasiłku pogrzebowego nie ma ona możliwości zgłoszenia wniosku o wypłatę w ciągu ustawowych 12 miesięcy.

Na kogo

Zasiłek pogrzebowy przysługuje po śmierci osoby, która:

• była ubezpieczona w ZUS lub miała między innymi przyznaną emeryturę, rentę bądź emeryturę pomostową,
• zmarła w czasie pobierania zasiłku chorobowego albo świadczenia rehabilitacyjnego już po ustaniu ubezpieczenia,
• pobierała świadczenie przedemerytalne bądź zasiłek przedemerytalny,
• zmarła nie mając przyznanej emerytury lub renty lecz w dniu zgonu spełniała warunki do jej uzyskania.

Jest gotowy wniosek

Wystarczy wypełnić przygotowany przez ZUS formularz (Z-12 Wniosek o zasiłek pogrzebowy), który udostępnia ZUS w swoich placówkach bądź na stronie internetowej www.zus.pl

Podstawowymi dokumentami wymaganymi do wypłaty zasiłku pogrzebowego oprócz wniosku są skrócony odpis aktu zgonu albo odpis zupełny aktu urodzenia dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe, oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu, a jeżeli oryginały zostały złożone w banku – kopie rachunków potwierdzone przez bank za zgodność z oryginałem. Ponadto dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo zgłaszającego wniosek z osobą zmarłą (skrócone odpisy aktów stanu cywilnego lub dowód osobisty zawierający wymagane dane), zaświadczenie płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniu w dniu śmierci (w przypadku, gdy zmarła osoba ubezpieczona lub członek rodziny osoby ubezpieczonej), nie dotyczy to osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz osób z nimi współpracujących.

Sebastian Szczurek

Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS

województwa opolskiego