Gdzie podziała się Nowa Budowla Elektorska?
Przez wieki w Nysie powstały budowle niesamowite, które miały być świadectwem zarówno władzy samorządowej jak i kościelnej. Do jednej z najznamienitszych budowli, która nie dotrwała do naszych czasów jest tzw. Nowa Budowla Elektorska.
W okresie średniowiecza w mieście funkcjonowało kilka tzw. szpitali. Ówczesne szpitale pełniły jednak zasadniczo inne funkcje niż te dzisiejsze. Obecnie byśmy powiedzieli, że były to raczej domy opieki, przytułki i hospicja. Średniowieczna Nysa mogła liczyć na spore wsparcie finansowe takich instytucji głównie dzięki wsparciu biskupów wrocławskich oraz samych zakonów, które funkcjonowały w mieście.
Średniowieczne miasto było otoczone murami obronnymi, które miały zapewnić bezpieczeństwo jego mieszkańcom. Wraz z rozwojem miasta i wzrostem ludności dość szybko pojawiła się potrzeba budowy nowych domów, które musiały zostać zlokalizowane na przedmieściach. Budynki te jednak musiały posiadać lekką konstrukcję szkieletową, aby w razie potrzeby szybko je usunąć – w przeciwnym razie mogłyby zapewnić dodatkową obronę ale wojsk, które atakowały.
Co dziś wiemy o tym olbrzymim gmachu?
Szpital św. Trójcy powstał w latach 1723-34 z inicjatywy biskupa wrocławskiego Franciszka Ludwika von Neuburga i pomieścił wszystkie dotychczasowe miejskie szpitale. Gdybyśmy dziś chcieli sobie wyobrazić rozmach tego założenie to najlepiej stanąć przed Muzeum Powiatowym (dawny pałac biskupów) i pomnożyć go razy 4. Wówczas uzyskamy ten efekt.
Niestety obiekt został spalony w dniu 12 stycznia 1741 roku wraz z częścią przedmieścia z rozkazu komendanta Nysy pułkownika von Rotha, który przygotowywał w ten sposób Nysę do obrony przed armią pruskiego króla Fryderyka II. Badania archeologiczne na terenie budowanej Galerii Dekada dawały cień szansy na odnalezienie fundamentów tej masywnej budowli, która przetrwała zaledwie kilka lat.
Niestety nie znaleźliśmy żadnych materialnych pozostałości tej budowli. Wytłumaczenie jest dwojakie – po pierwsze nie znamy dokładnej lokalizacji. Być może fundamenty znajdują się tuż obok? Do drugie w tym miejscu powstały później masywne pruskie fortyfikacje, które przeorały ziemię na głębokości kilku metrów.
Mariusz Krawczyk, archeolog Powiatowe Muzeum w Nysie
Co udało się wykopać na terenie budowy dzisiejszej Galerii Dekada? Materiał z tych znalezisk można oglądać na najnowszej wystawie w Muzeum Powiatowym w Nysie.
