INFORMACJA O PRACACH SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ NR 8
W tej informacji podam skrócone opisy większej ilości ostatnio uchwalonych ustaw. Przyczyną jest zbliżający się koniec kadencji Sejmu i Senatu i wynikłe z tego przyśpieszenie legislacyjne. Dodatkowo ta informacja będzie ostatnią publikowaną przed wyborami, aby nie wzbudzać wątpliwości, że jest wykorzystywana do prowadzenia kampanii wyborczej.
-
Podwyższenie świadczenia 500+ do 800+
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci ma na celu realizację jednej z obietnic wyborczych złożonych w trakcie konwencji programowej Prawa i Sprawiedliwości.
Ustawa podwyższa od dnia 1 stycznia 2024 r. wysokość świadczenia wychowawczego z 500 zł do kwoty 800 zł miesięcznie na każde dziecko do ukończenia 18 lat. Zmiana wysokości pobieranego świadczenia nastąpi z urzędu, bez konieczności składania przez osobę pobierającą świadczenie wychowawcze dodatkowego wniosku, zaświadczeń czy innych dokumentów. Od początku przyszłego roku zmieni się tylko wysokość świadczenia, wszystkie inne przepisy dotyczące osób je pobierających pozostają bez zmian.
.Senat przyjął ustawę bez poprawek. Jej główny przepis merytoryczny wejdzie w życie 1 stycznia 2024 r. Większość przepisów proceduralnych, technicznych, dotyczących ZUS zacznie obowiązywać z dniem następującym po dniu ogłoszenia tekstu nowelizacji w Dzienniku Ustaw (pierwsza połowa sierpnia).
-
Darmowe leki dla dzieci i seniorów 65+
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych również ma na celu realizację obietnicy wyborczej złożonej przez Prawo i Sprawiedliwość.
Ustawa znacznie rozszerza krąg osób, którym przysługiwać będzie bezpłatne zaopatrzenie w leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne na osoby, które nie ukończyły 18. roku życia oraz osoby, które ukończyły 65. rok życia. Te grupy osób są jednymi z tych, w których zapotrzebowanie na leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne jest największe. Umożliwienie dostępu ww. osób do tych leków, środków i wyrobów w możliwie najszerszym zakresie i na korzystnych ekonomicznie zasadach, powinno mieć priorytetowy charakter.
Należy przy tym podkreślić, że projektowane uprawnienia mają dotyczyć jedynie pacjentów posiadających status świadczeniobiorcy w rozumieniu przepisów ustawy o świadczeniach, tym samym nie obejmą pacjentów nieubezpieczonych.
Senat wprowadził do ustawy 2 poprawki, nieistotne z punktu widzenia osób uprawnionych do bezpłatnych leków. Do momentu pisania informacji Sejm tych poprawek jeszcze nie rozpatrzył. Prawdopodobnie zrobi to na posiedzeniu w przyszłym tygodniu. Ponieważ proces legislacyjny jest obecnie niezakończony, nie można podać .ścisłej daty wejścia ustawy w życie – ma to nastąpić z dniem następującym po dniu jej ogłoszenia. Pomimo tego Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji stworzyła już, niezbędne dla wdrożenia ustawy, projekty list leków, które mają być bezpłatne dla seniorów oraz dla dzieci. Trafiły one do Ministra Zdrowia. Ten jest zdeterminowany, aby nowe przepisy wprowadzić w życie jak najszybciej. Dlatego też na plenarnym posiedzeniu Senatu zapowiedział, że darmowe leki dla dzieci i seniorów 65+ będzie można otrzymać już od 1 września br. Trzymamy za słowo.
-
Wyższe świadczenie dla opozycjonistów
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw dla przeciętnego Czytelnika jest raczej mało ciekawy, np. zapewnia szczególne traktowanie wydatków obronnych w stabilizującej regule wydatkowej itp. Ale w trakcie prac nad ustawą w Sejmie posłowie z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wprowadzili do tekstu 3 poprawki raczej luźno związane z jej głównym zakresem tematycznym, za to mające kolosalne znaczenie dla byłych opozycjonistów.
W efekcie w treści ustawy znalazł się nowy artykuł 3. zmieniający ustawę z dnia 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych.. Zmiana ta w znaczący sposób podnosi wysokość comiesięcznego świadczenia pieniężnego dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych – z aktualnie wypłacanej kwoty 565,67 zł miesięcznie do kwoty stanowiącej równowartość najniższej emerytury, czyli obecnie 1 588,44 zł (blisko trzykrotny wzrost!). Świadczenie będzie też corocznie waloryzowane, tak jak najniższa emerytura.
Podwyżka wysokości przyznanego świadczenia pieniężnego będzie dokonywana z urzędu – bez wniosku, bez dodatkowych załączników i dokumentów. Nie będzie wymagała wydania decyzji.
Senat przyjął ustawę bez poprawek. Obecnie jest ona w dyspozycji Prezydenta RP i czeka na jego podpis. Dlatego trudno jest określić dokładną datę początku jej obowiązywania. Po jej publikacji w Dzienniku Ustaw przepisy interesujące`opozycjonistów wejdą w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia. Prawdopodobnie będzie to 1 września br. ewentualnie 1 października br.
-
Laptopy dla uczniów i nauczycieli
Projekt ustawy o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli został złożony przez grupę posłów z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. Ustawa ma na celu wyrównanie szans wszystkich uczniów w zakresie nabywania kompetencji cyfrowych. Pozwoli nauczycielom na skuteczniejszą realizację podstawy programowej, która w obecnym kształcie bazuje na korzystaniu z nowych technologii w procesie nauczania. Ponadto ustawa wyposaży zarówno kadrę kształcącą jak i samych uczniów w narzędzia, które pozwolą rozwijać ich kompetencje cyfrowe oraz zdobywać wiedzę przy wykorzystaniu nowoczesnego sprzętu.
Ustawa przewiduje, począwszy od roku szkolnego 2023/2024, dostarczanie kolejnym rocznikom uczniów kas IV publicznych i niepublicznych szkół podstawowych oraz uczniów publicznych i niepublicznych szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne, laptopów spełniających wymagania określone dla sprzętu komputerowego tego rodzaju. Minister właściwy do spraw informatyzacji będzie dokonywał zakupu laptopów. Następnie przekaże je organowi prowadzącemu szkołę (gminie) w terminie umożliwiającym ich przekazanie uczniom do dnia 30 września. Laptop przekazany uczniowi stanowi własność jego rodziców i nie może być on przedmiotem jakichkolwiek czynności rozporządzających w okresie 5 lat. Jeżeli rodzice odmówią przyjęcia laptopa na własność, wówczas właścicielem laptopa staje się organ prowadzący szkołę, który przekazuje uczniowi laptop na podstawie umowy użyczenia zawartej z rodzicami tego ucznia.
Ustawa zawiera także regulację epizodyczną. Przewiduje przekazanie nauczycielom, wychowawcom i innym pracownikom pedagogicznym pozostającym w stosunku pracy na dzień 30 września 2023 r. w publicznych i niepublicznych szkołach podstawowych i ponadpodstawowych oraz w publicznych szkołach artystycznych, a także w niepublicznych szkołach artystycznych posiadających uprawnienia publicznej szkoły artystycznej jednorazowych świadczeń w postaci bonów na zakup laptopów lub laptopów przeglądarkowych.
Złożenia zbiorczego wniosku o bon obejmującego wszystkich uprawnionych i zainteresowanych nauczycieli danej szkoły będzie dokonywał organ prowadzący szkołę. Otrzymany bon nauczyciel będzie mógł zrealizować w punkcie sprzedaży laptopów lub laptopów przeglądarkowych wskazanym na liście przedsiębiorców zamieszczonej na stronie BIP Ministra Cyfryzacji. W przypadku zakupu laptopa lub laptopa przeglądarkowego, którego cena przewyższa wysokość przyznanego bonu, nauczyciel pokryje różnicę ze środków własnych.
Wysokość bonu została ustalona na kwotę 2500 zł. Prawo do dokonania płatności bonem wygasa w dniu 31 grudnia 2025 r. Laptopy, laptopy przeglądarkowe oraz bony na ich zakup wyłączono spod egzekucji administracyjnej, a także. z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.
Senat wprowadził do ustawy 24 poprawki, 20 z nich przyjął Sejm. Ustawa weszła w życie 2 sierpnia br.
-
Emerytury pomostowe
Projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw został złożony przez grupę posłów z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. Był on konsultowany z NSZZ „Solidarność”.
Podstawowa zmiana w ustawie ma charakter systemowy – odstępuje od jednego z założeń dokonanej reformy ubezpieczeń społecznych tj. likwidacji możliwości wcześniejszego przechodzenia na emeryturę, w zakresie przechodzenia na emeryturę pomostową. Dotychczas uprawnienie do emerytury pomostowej, przysługujące do dnia nabycia prawa do emerytury w wieku powszechnym obejmowało tylko te osoby, które przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na podstawie dotychczasowych przepisów, ewentualnie pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze na podstawie przepisów ustawy o emeryturach pomostowych. Takie uregulowanie nadało emeryturom pomostowym charakter wygasający. Nadal jednak w warunkach wykonywania pracy szkodliwej nie doszło do radykalnej zmiany, która zapewniłaby rzeczywistą poprawę warunków pracy.
Nowelizacja znosi wymóg wykonywania przed dniem 1 stycznia 1999 r. pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jako jednego z warunków nabycia prawa do emerytury pomostowej. Tym samym emerytury pomostowe tracą charakter świadczenia wygasającego. Ustawa modyfikuje także pojęcie rekompensaty. Dotychczasowa zasada zawieszania emerytury pomostowej – w razie podjęcia pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu, została uszczegółowiona o wskazanie podstawy jej wykonywania (tj. stosunku pracy lub umowy cywilnoprawnej).
Ponadto w nowelizacji zmieniono ustawę o minimalnym wynagrodzeniu, rozszerzając katalog składników wynagrodzenia, które nie są uwzględniane przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika, porównywanego z obowiązującą wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę, o dodatek za szczególne warunki pracy przysługujący pracownikowi z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnie uciążliwych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia, pracy związanej z dużym wysiłkiem fizycznym, umysłowym lub pracy szczególnie niebezpiecznej, na zasadach określonych w odrębnych przepisach, układzie zbiorowym pracy, innym opartym na ustawie porozumieniu zbiorowym.
Senat wprowadził do ustawy 8 poprawek. Sejm przyjął jedną z nich. Większość przepisów ustawy wejdzie w życie 1 stycznia 2024 r.
-
Wcześniejsze emerytury dla nauczycieli
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw został złożony przez grupę posłów z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.
Najważniejsze zmiany wprowadzane w ustawie – Karta Nauczyciela mają na celu:
-
przywrócenie prawa do wcześniejszych emerytur dla nauczycieli, którzy rozpoczęli wykonywanie pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego przed dniem 1 stycznia 1999 r. i spełniają określone w ustawie warunki (jednym z nich jest posiadanie okresu składkowego wynoszącego co najmniej 30 lat, w tym co najmniej 20 lat faktycznego wykonywania pracy na tym stanowisku);
-
wprowadzenie regulacji, która powoduje, że prawo do emerytury na szczególnych zasadach będzie ulegało zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez osobę mającą ustalone prawo do tej emerytury, w przypadku podjęcia przez tę osobę pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego w przedszkolu, szkole, placówce lub innej jednostce organizacyjnej w łącznym wymiarze wyższym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć lub bez zgody organu sprawującego nadzór pedagogiczny;
-
uzależnienie możliwości zatrudnienia nauczyciela, który przejdzie na emeryturę na szczególnych zasadach, w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego od zgody organu sprawującego nadzór pedagogiczny;
-
doprecyzowanie okresu, za jaki jest dokonywana ocena pracy nauczyciela;
-
doprecyzowanie zasad odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela przez osoby nieposiadające przygotowania pedagogicznego rozpoczynające pracę w szkole;
-
uelastycznienie sposobu ustalania dostępności nauczyciela w szkole dla niektórych grup nauczycieli.
Senat wprowadził do ustawy 23 poprawki. Sejm przyjął jedną z nich. Większość przepisów ustawy wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, raczej jeszcze w czasie wakacji.
Jerzy Czerwiński – Senator RP